Lên dây đàn guitar là quá trình điều chỉnh cao độ của một hoặc nhiều nốt nhạc cho một nhạc cụ và thiết lập khoảng âm giữa các nốt nhạc đó.
Cách nhanh nhất và chính xác nhất để lên dây guitar (và các nhạc cụ dây khác) là sử dụng máy lên dây điện tử (tuner), điều này sẽ đảm bảo rằng mọi người chơi guitar đều theo một quy tắc nhất định về tần số âm thanh. Các cây đàn guitar sau khi xuất xưởng đều được thiết lập để tối ưu âm thanh theo chuẩn đó, sử dụng máy lên dây có nghĩa là bạn đang tối ưu nhạc cụ của mình. Đừng tiếc tiền mà bỏ qua thiết bị này, thực sự nó có sức mạnh kỳ diệu, bản sẽ cảm nhận được những điều tinh tế nhất về âm thanh.
Tuner chỉ không giúp được bạn vặn khóa đàn, tuy nhiên hiện đã có những tuner có thể vặn khóa đàn giúp bạn nhưng là của những thương hiệu lớn (với tuner được thiết kế riêng)
Máy lên dây dựa vào một tần số cố định (440Hz) thiết lập sẵn trong máy để chỉnh dây gọi là tần số tham chiều. Khi bạn gảy từng dây buông của cây đàn, nó sẽ lắng nghe qua mic thu và so sánh tần số âm thanh phát ra với tần số tham chiếu... và màn hình hiển thị sẽ báo cho bạn biết cao độ là đúng hay sai. Rất thông minh và dễ dàng, sau đây chúng tôi sẽ viết chi tiết về cách sử dụng máy.
Máy lên dây dựa vào một tần số cố định (440Hz) thiết lập sẵn trong máy để chỉnh dây gọi là tần số tham chiều. Khi bạn gảy từng dây buông của cây đàn, tuner sẽ "lắng nghe" qua mic thu hoặc "cảm nhận" độ rung của cần đàn và so sánh tần số thu được với tần số tham chiếu... rồi màn hình hiển thị sẽ báo cho bạn biết cao độ là đúng hay sai. Rất thông minh và dễ dàng, sau đây chúng tôi sẽ viết chi tiết về cách sử dụng máy.
1. Nút Power (nguồn) trên máy
- Ấn nhẹ nút Power để bật nguồn, sau khi bật nguồn ấn nhẹ tiếp nút này để chuyển chế độ MIC hoặc CLIP. Có loại dùng cần gạt sang MIC hoặc CLIP để kết hợp bật nguồn cùng chuyển chế độ luôn.
- Thường sử dụng chế độ CLIP, ở chế độ này bạn phải kẹp tuner vào đầu đàn để nó "cảm nhận" độ rung của cần đàn và màn hình LCD sẽ hiển thị kết quả chỉnh dây (nhìn kim và màu sắc). Khi cao độ của một dây là đúng: kim nằm ở vị trí 12h và màn hình chuyển màu từ Đỏ (hoặc Cam) sang Xanh.
2. Nút Mode trên máy
- Nếu dùng máy để lên dây cho đàn guitar hãy ấn nút này cho đến khi màn hình LCD của máy hiện chữ G (Guitar); tương tự như vậy là V (Violin), B (Bass) & C (Chromatic)... Đây là loại dùng cho nhiều nhạc cụ dây khác nhau, tuy nhiên có máy chỉ dùng cho đàn guitar và bạn bỏ qua thao tác này.
3. Nút mũi tên (lên & xuống)
- Tần số tham chiếu mặc định là A4=440Hz (tần số chuẩn). Máy lên dây cho phép điều chỉnh tần số tham chiếu trong phạm vi A4=435Hz - 445Hz (giúp người chơi có thể tùy biến âm thanh để làm mới tác phẩm)
- Ấn nút mũi tên (xuống và lên) để thay đổi tần số tham chiếu (theo ý thích của bạn, nhưng thường để là 440Hz). Sau đó khi bạn lên dây đàn, máy sẽ căn cứ vào tần số tham chiếu (đã thiết lập) để hiện thị kết quả lấy âm đúng/sai trên màn hình LCD (bằng kim và màu sắc như đã nói ở trên)
4. Lên dây
- Kẹp máy lên dây vào đầu đàn (chế độ CLIP), lên từng dây một, một tay gảy dây đàn (dây buông), một tay vặn khóa đàn & mắt nhìn màn hình LCD trên máy để biết kết quả
- Kim trên màn hình LCD: nếu nằm bên trái so với vị trí 12h có nghĩa là cao độ chưa tới, cần vặn khóa căng dây thêm. Nếu nằm bên phải so với vị trí 12h có nghĩa là cao độ đã quá, cần vặn khóa ngược lại hạ độ căng của dây xuống. Khi kim ở vị trí 12h và màn hình màu xanh (như trong hình) - xin chúc mừng, bạn đã lên dây đúng.
- Kim trên màn hình LCD: nếu nằm bên trái so với vị trí 12h có nghĩa là cao độ chưa tới, cần vặn khóa căng dây thêm. Nếu nằm bên phải so với vị trí 12h có nghĩa là cao độ đã quá, cần vặn khóa ngược lại hạ độ căng của dây xuống. Khi kim ở vị trí 12h và màn hình màu xanh (như trong hình) - xin chúc mừng, bạn đã lên dây đúng.
 |
- Khi gảy dây buông máy sẽ báo cao độ âm thanh phát ra đang ở một vị trí nào đó (ví dụ là D chẳng hạn và bạn đang lên dây E cao - dây số 1), bạn hãy vặn khóa đàn tiếp để thay đổi cao độ đi qua D# rồi đến E là xong. Cao độ hiển thì trên màn hình LCD sẽ thay đổi theo thứ tự (như trong bảng chữ cái) như sau: A -> A# -> B -> C -> C# -> D -> D# -> E -> F -> F# -> G -> G# -> A (đến G# là hết và quay trở lại A)
P/S: Các máy lên dây sử dụng để chỉnh dây đàn guitar hiện có trên thị trường rất đa dạng, tuy nhiên về cơ bản như đã trình bày ở trên. Cảm ơn bạn đã đọc!
